مقایسه آب مصرفی باغات پسته در شرایط شور با نیاز آبی و تبخیر و تعرق واقعی برآورد شده به روش سبال در دشت بهادران در استان یزد

پسته مهمترین محصول صادراتی بخش کشاورزی ایران است. این محصول، به دلیل ارز‏آوری، ایجاد اشتغال، ایجاد ارزش افزوده و همچنین تحمل در مقابل شوری و خشکی،بسیار با اهمیت است. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل تبخیر و تعرق پتانسیل و واقعی پسته (ETc و ETa)، نیاز آبی ناخالص (IWR)و عمق یا حجم آب مصرفی پسته (AW)در چندین باغ منتخب واقع در منطقه بهادران در استان یزد بود. منطقه مطالعاتی یکی از محل‌های پسته‌کاری استان یزد است. نتایج حاصله نشان داد که مجموع عمق ناخالص آب آبیاری سالانه در باغات انتخابی بین 823 تا 1600 میلیمتر متغیر (برابر با هیدرومدول 30/0 تا 57/0 لیتر بر ثانیه بر هکتار) است. این در حالی است که با توجه به شوری آب آبیاری و برای غلبه بر مشکلات تجمع املاح در خاک، هیدرومدول لازم برای تامین آب مورد نیاز پسته بین 6/0 تا بیشتر از 1 لیتر بر ثانیه بر هکتار متغیر خواهد بود که با توجه به وضعیت بحرانی منابع آبی دشت، امکان تامین آن عملاً غیرممکن است. همچنین با استفاده از الگوریتم توازن انرژی برای سطح (سبالSEBAL)، تبخیر و تعرق واقعی پسته در طول فصل رشد برابر با 556 میلیمتر برای کل منطقه مطالعاتی و 672 میلیمتر برای باغات منتخب برآورد شد. با توجه به مقایسه‌های صورت گرفته بین نیاز آبی پسته، تبخیر و تعرق واقعی و حجم آب مصرفی باغات منتخب، می‌توان استراتژی کم‌آبیاری مدیریت شده درختان پسته برای منطقه مطالعاتی را توصیه کرد. بهینه‌سازی سیستم‌های آبیاری سنتی، تغییر در نظام بهره‌برداری آب با هدف کاهش دور آبیاری، توجه به تغییرات مکانی نیاز آبی پسته در منطقه، آبشوئی املاح خاک در خارج از فصل و مدیریت زراعی درست در سطح باغ از راهکارهایی است که می‌تواند در غلبه بر مشکلات شوری و کم‌آبی مفید واقع شده و از افت محصول جلوگیری نماید.